Fronte as obras de Uxío ás veces un ten a sensación de que non son cadros senón mundos. Coas súas propias leis, coa súa propia dinámica e mesmo nun permañente proceso evolutivo alleo ao control do seu creador. Non hai deus, só conciencia. É o azar e o destino o que manexa o pulso que percorre o lenzo. E o xesto e a fusión de texturas e pigmentos o que converte un desarrollo conceptual en trazo, primeiro, e despois en cadro.

Poderíamos adxetivar as obras de Uxío con mil e un ismos. Pero, no fondo, o único que faríamos é constreñilas, cercenalas. O artista traballa alleo a eles. No por descoñecemento senón por vontade creativa. Así, o mesmo podemos atopar suxerencias figurativas que evidencias matéricas. Referencias expresionistas que seduccións minimais. Paradoxicamente, ou quizais non tanto, o conxunto conforma un todo homoxéneo e coherente. O barullo, co que titulou a súa última exposición, como xérmolo da creación. O seu particular Big Bang.

O poder seductor das obras de Uxío otórgalle unha moi particular poética á que non é alleo o sentido de humor. Nin a música, parte consustancial da paisaxe na que se desenvolve o proceso creativo de Uxío. Adentrarse nas obras de Uxío, e polo tanto no seu mundo, supón un exercicio fascinante, unha deliciosa aventura estética na que a medida que un avanza vai descubrindo novos territorios cheos de sorpresas e de infinitos matices. Ata que, irremediablemente, acaba por se conveter en partícipe de todos eles. Acaba por formar parte dese mundo, e fica para sempre suxeto súas leis, a súa dinámica e, quen sabe se non tamén, a súa evolución.

No sotarrego, no piso de abaixo da conciencia, habita sempre un caos primixenio. Forzas poderosas baten entre si, fan tremer a armazón que se ergue sobre elas, chaman á porta do veciño de arriba, da verbalidade, sen chegar nunca a desvelarse, sen facerse palabra ou concepto. Reclaman atención, interpelan a mente e os sentidos para agocharse de novo antes de ser descubertas, deixando un lene pouso fuxidío como toda pegada. O acto da creación consiste, en boa medida, en abrir camiños a estas potencias, conducilas sequera de vagar, propoñerlles materia informe que moldear e deixalas operar.

Na medida en que o demiúrgo cabalgue ceibes as correntes informadoras ou tente dominalas con puño de ferro, abrirá as portas a mundos distintos. Suxerencia fronte a imposición, fluír fronte a loitar, brétema fronte a luz, calma e non treboada, melodía ou disonancia, placidez contra agresividade. Uxío coñece unha porta para entrar e saír destes universos paralelos. Hai un pulo telúrico no seu labor, marcado mesmo polas substancias que se cadra distingan con meirande particularidade a súa obra, o aluminio e o ácido, metal e corrosión, puro caos que o creador é quen de transformar unha radiografía do instante. Pezas nas que a propia materialidade impón un azar determinado de formas e curvaturas. E, porén, dan lugar a sutís composicións que semellan lenes, como trazos debuxados pola choiva no vidro, pero fortes, rexos, indestrutibles.

Esta multiplicidade sen condensación percorre o traballo de Uxío, non importa se o papel, a tela ou o guizo son a base do seu escoller entre os distintos azares xeneratrices. Importa máis preparar o disparo que acertar na diana. E hai un Uxío que explota en cores, que dobrega o ollo, que domina e se impón, que procura o centro. E hai outro que insinúa, que propón, que navega pola marxe evanescente dunha realidade sempre cuestionada. Entre o ser e nada, hai lugar para un terreo dialogado a través do símbolo non premeditado, a chave que realmente permite comunicar eses mundos adiando a contradición á que están chamados, como o branco transparente que tan ben emprega, no que os postos semellan disolverse sen loita, con agarimo.

E así xorden as imaxes. As fiestras. As fervenzas. As pegadas de ferro. Os estudos para un voo. O home que se agocha. O naufraxio de metal. O anuncio doutras épocas. O sorriso do trono. Os novos petróglifos. O encontro entre sombras. As caixas chinesas. A sórdida exaculación. A treboada de trazos. As lembranzas do cubismo. As cores derramadas. O baile en vermello. Os esquemas do baleiro. A crema infinita. As densidades combinadas. Os mapas de ningures. E tantas e tantas outras - pequenas ideas en pequenos espazos de tempo - que Uxío o múltiple desencadea non maxín antes de pechar a porta e retornar á súa adega de nigromante.

Nacín en Irún (Gipuzkoa) en 1958 e coido que xa nacín pintor. É a gran paixón da miña vida. Fillo de pais galegos, retornei á terra aos catro anos e recalei en Trabanca Badiña, un recuncho de Vilagarcía de Arousa, no que medrei. Tamén medraron as miñas inquedanzas, especialmente as artísticas, que me levaron xa dende moi novo a participar dun modo activo na efervescente vida cultural das terras do Salnés, sen desperdiciar nunca a ocasión de compartir experiencias noutros lugares.

Non resulta doado falar da propia obra. Eu prefiro, sinxelamente, amosala e que cada quen atope as súas interpretacións, as súas suxerencias e, sobre todo, as súas emocións. Que ao mellor non ten nada que ver con aquelas que eu sentín no estudio mentres concebía o cadro. En calquera caso, si que hai no meu traballo unha serie de constantes que me foron identificando ao longo de todo este tempo. Unha delas, a utilización de pigmentos, que proveñen do mundo do alumnio, co que eu manteño unha vinculación profesional.Este tipo de elementos, aplicado aos variados soportes que utilizo (lenzo, papel, madeira ou o propio alumino, etcétera permítenme a creación dunhas texturas moi especiais.

Para a súa aplicación utilizo utensilios de calqueira tipo, dende os clásicos pinceis ata trapos, escobas, fregonas e, como non, as máns e incluso os pés. Non teño reparo en eso. Outra característica do meu traballo é a xestualidade. O meu non é o trazo fino. Ao contrario, gústame deixar sobre a obra a incontible pegada do meu xesto. Deixando sempre un amplo espazo ao azar, ao erro, á evolución incontrolable dos materiais sobre o cadro. E, por último, teño que falar da música. En máis dunha ocasión teño dito que non sería capaz de pintar en silencio. Sen música. O primeiro que fago, antes de coller os pinceis, é encender o equipo de son. E alí, na soedade do estudio, acompáñame Van Morrison, “behind the ritual”.